Από 01/01/2016 τέθηκε σε εφαρμογή ο τροποποιημένος νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Πλέον, ο δανειολήπτης που βρίσκεται σε αδυναμία να ανταποκριθεί στις δανειακές υποχρεώσεις του και επιθυμεί να προστατεύσει την κύρια ή μοναδική κατοικία του έχει τη δυνατότητα να υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. Κατσέλη εφόσον πληροί συγκεκριμένα και αυστηρότερα κριτήρια.
Ειδικότερα, διακρίνονται δυο κατηγορίες δανειοληπτών:
Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι περισσότερο ευάλωτοι δανειολήπτες. Οι οφειλέτες αυτής της κατηγορίας πρέπει να έχουν εισόδημα που είναι ίσο ή υπολείπεται των ευλόγων δαπανών διαβίωσης (όπως αυτές διαμορφώνονται στην τέταρτη ομάδα δαπανών, δηλαδή την ομάδα που περιλαμβάνει και τις δαπάνες για αναψυχή, ταξίδια κ.λπ.). Με βάση τις εύλογες δαπάνες του 2014, αυτό αντιστοιχεί σε ετήσιο εισόδημα έως 8.180 ευρώ για ένα άτομο, 13.917 ευρώ για δύο άτομα, 17.278 για δύο άτομα και ένα τέκνο και 20.639 ευρώ για τετραμελή οικογένεια.
Επιπλέον, η αντικειμενική αξία του ακινήτου που επιθυμούν να προστατεύσουν δεν πρέπει να ξεπερνά τις 120.000 ευρώ για άγαμο, προσαυξημένο κατά 40.000 ευρώ για έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ για κάθε τέκνο μέχρι τρία τέκνα.
Ο δανειολήπτης αυτής της κατηγορίας θα πληρώνει την αξία του ακινήτου του μέχρι 20 έτη (κατ’ εξαίρεση 35 έτη) με μηνιαίες έντοκες καταβολές. Η αξία του ακινήτου είναι αυτή που θα προέκυπτε αν πήγαινε σε πλειστηριασμό το ακίνητο, και συνεπώς όσα έπαιρναν οι πιστωτές θα τα πάρουν και τώρα αλλά με μηνιαίες καταβολές. Η αξία αυτή αποτελεί την βάση υπολογισμού για τις πληρωμές. Ο νόμος που ψηφίστηκε προβλέπει επίσης ότι, εάν το εισόδημα του δανειολήπτη δεν επαρκεί, θα συμμετάσχει το Δημόσιο, που θα αναλάβει την αποπληρωμή της δόσης τουλάχιστον για το 2016.
Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι οφειλέτες, το εισόδημα των οποίων ισούται με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (όπως αυτές διαμορφώνονται στην τέταρτη ομάδα δαπανών, δηλαδή την ομάδα που περιλαμβάνει και τις δαπάνες για αναψυχή, ταξίδια κ.λπ.) προσαυξημένες κατά 70%. Το εισόδημα αυτό ορίζεται στα 13.906 ευρώ για ένα άτομο, στα 23.659 ευρώ για δύο άτομα και για κάθε παιδί, έως τρία παιδιά, 5.714 ευρώ.
Ο δανειολήπτης αυτής της κατηγορίας δεν μπορεί να προστατεύσει ακίνητο η αντικειμενική αξία του οποίου ξεπερνά τις 180.000 ευρώ για άγαμο, προσαυξημένο κατά 40.000 ευρώ για έγγαμο και κατά 20.000 ευρώ για κάθε τέκνο μέχρι τρία τέκνα.
Και αυτός θα πληρώνει για 20 έτη (κατ’ εξαίρεση για 35 έτη), μια δόση που θα υπολογιστεί όπως υπολογίζεται η αξία στην παραπάνω κατηγορία.
Να σημειωθεί, ότι μια επιπλέον προϋπόθεση για την ένταξη των δανειοληπτών των δυο ως άνω κατηγοριών στο Ν. Κατσέλη είναι να έχουν χαρακτηρισθεί συνεργάσιμοι από τις τράπεζες.
Όσοι δεν πληρούν τις παραπάνω τρεις προϋποθέσεις (εισόδημα, αντικειμενική αξία, συνεργάσιμος δανειολήπτης), δεν μπορούν να ενταχθούν στο νόμο Κατσέλη και τους απομένει ως μονοδικό εργαλείο ρύθμισης των οφειλών τους ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών. Σύμφωνα με τον τελευταίοπροβλέπεται ότι η πρώτη υποχρεωτική ειδοποίηση της τράπεζας προς τον οφειλέτη «μπορεί να αποσταλεί μέχρι την 30η Δεκεμβρίου 2015 για τις περιπτώσεις δανείων που συμπληρώνουν οποτεδήποτε μέχρι και την 15η Δεκεμβρίου 2015 καθυστέρηση μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερολογιακών ημερών».
Η εν λόγω ειδοποίηση (της τράπεζας στον δανειολήπτη) παρέχει προθεσμία δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών στον δανειολήπτη να ενταχθεί στο δεύτερο στάδιο της Διαδικασίας Επίλυσης Καθυστερήσεων υποβάλλοντας στο ίδρυμα:
(αα) εφόσον είναι φυσικό πρόσωπο, την «Τυποποιημένη Κατάσταση Οικονομικής Πληροφόρησης», συμπληρωμένη, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στην από 5.12.2014 διευκρινιστική εγκύκλιο της Τράπεζας της Ελλάδος,
(ββ) εφόσον πρόκειται για νομικό πρόσωπο, τα στοιχεία τα οποία ζητούνται από το ίδρυμα για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας νομικού προσώπου, σύμφωνα με τη μεθοδολογία που το ίδρυμα ακολουθεί για την αξιολόγηση αυτή.
Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης αποστέλλεται εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών από τη λήξη της ταχθείσας προθεσμίας η προειδοποιητική επιστολή της τράπεζας στις περιπτώσεις δανειοληπτών, εφόσον ο αποχαρακτηρισμός αυτών ως συνεργάσιμων μπορεί να έχει συνέπεια το εκπλειστηρίασμα της μοναδικής κατοικίας τους με νομικές διαδικασίες που προτίθεται να κινήσει το ίδρυμα.
